گمرک در ایران به دوره اشکانیان بر می‌گردد, در حالی که تجار مبلغی برای ورود کالاهایی مانند ادویه و ابریشم می‌پرداختند و آمار این کالاها ثبت می‌گردید. در این زمان، عوارضی برای صادرات گرفته نمی‌شد, اما بعدها در دوره صفویه این عوارض به نام “فرضه” مطابق با ارزش کالا تعیین و اخذ شد.در زمان سلطان سلیمان, دولت توانایی نظارت بر گمرکات را نداشت و به مدت 200 سال آن‌ها را اجاره داد. بعدها این اجاره لغو شد.امروزه گمرک ایران وابسته به وزارت اقتصاد و دارایی است.
طبق قوانین گمرک ایران ورود و خروج برخی کالاها به کشور ممنوع است از جمله :
مشروبات الکلی
انواع مواد مخدر
اسلحه سرد و گرم
مواد آتش‌زا یا محترقه
نشریات و فیلم‌های مغایر با شئونات مذهبی و مکتوبات مغایر با قوانین اسلامی
خدمات گمرکی
خدماتی که گمرک ایران ارائه می دهد شامل :
– ورود و خروج کالا از بازارچه‌های مرزی
– واردات و صادرات کالا از مناطق آزاد اقتصادی
– ترخیص کالاهایی که مسافران با خود همراه دارند
– صادرات و واردات و ترانزیت کالا
– نظارت بر ورود و یا خروج بسته‌های پستی
– واردات کالا بدون انتقال ارز
– فعالیت ملوانی
– واردات و صادرات موقت
– مرزنشینی
– گرفتن حقوق ورودی
– انجام فعالیت پیله وری
هزینه گمرکی چیست؟
گمرک ایران، که تحت نظارت دولت است، برای تامین هزینه‌ها و کسب درآمد، پس از انجام امور مربوط به سازمان گمرک، مبالغی را از بازرگانان دریافت می‌کند که توسط مجلس شورای اسلامی تعیین می‌شود. همچنین، گمرک برای فعالیت‌هایی مانند کارشناسی کالاها، اجاره انبار، بارگیری و تخلیه کالا، باربری کالا، بارچینی، تعرفه آزمایشگاه و… نیز مبالغی را دریافت می‌کند. در برخی مواقع، گمرک می‌تواند فعالیت‌های مذکور را به شرکت‌های دیگر برون‌سپاری کند.
حقوق ورودی یکی از راه‌های اصلی درآمد دولت محسوب می‌شود و در کل جهان جزوی از قوانین گمرکی است. جهت واردات کالاها درصدی از ارزش آن‌ها به عنوان حقوق ورودی به گمرکات پرداخت می‌گردد.
حقوق ورودی شامل موارد زیر است:
-حقوق گمرکی 4 درصدی برای تمامی کالاها
-سود بازرگانی که دولت تعیین می کند
-مالیات‌ها و سایر عوارض از جمله 9 درصد از مالیات بر ارزش افزوده
-یک درصد از مجموع حقوق ورودی گمرکی به عنوان عوارض هلال احمر
ارزش گمرکی به معنای بهای کالای وارداتی است که شامل هزینه‌های بیمه و حمل و نقل نیز می‌شود. تمام کالاهای وارداتی به کشور، با هر نوع بسته بندی، ارزش گمرکی خود را دارند و تمام هزینه‌های مربوط به آن‌ها باید مورد بررسی قرار گیرد.
ارزش کالاهایی ورودی به گمرک که شامل ارزش گمرکی می‌شوند به شرح زیر است:
-بهای سیف (هزینه خرید کالا از مبدا، هزینه بیمه و حمل و نقل)
-تمامی هزینه‌های مربوط به افتتاح یا واریز بروات (به دلیل حساسیت بالای مربوط به این حساب، باید هزینه‌ها به طور دقیق وارد شود.)
-پرداخت حق استفاده از نقشه، علامت بازرگانی و حقوق‌های مشابه مرتبط با کالای وارداتی
-هزینه‌های مربوط به ورود کالا به اولین دفتر گمرکی (از روی سیاهه کالای خریداری شده یا اسناد تسلیمی صاحب کالا)
تعیین ارزش گمرکی توسط گمرک
در صورت عدم اطمینان گمرک پس از دریافت فاکتور خرید کالای وارداتی، کالای خریداری شده توسط کارشناسان گمرک، طبق ارزش‌ها و قوانین گمرک ارزش گذاری می‌شود. کارشناسان گمرک، کالا را بر اساس قیمت عمده فروشی در کشور مبدا بررسی می‌کنند.
برخی قوانین مهم در ارزش گمرکی به شرح زیر است:
– ارزش محاسباتی
– ارزش معاملاتی کالاهای یکسان
– ارزش استنباطی کالا
– بررسی معکوس کالا
– ارزش معاملاتی کالاهای مشابه
- اسناد مشخص کننده ارزش گمرکی کالا
-
اسناد مهمی وجود دارند که ارزش گمرکی کالا را مشخص می‌کنند مثل گواهی مبدا و فاکتور، که بازرگانان می‌بایست هنگام تحویل کالای وارداتی به گمرک همراه خود داشته باشند.
بهتر است بدانید حقوق ورودی کالاهای وارداتی بر اساس ارزش آن کالا تعیین می‌گردد؛ بدین صورت که اگر ارزش کالا کم باشد، حقوق ورودی کمتری نیز خواهید پرداخت.
